Köy Kanununda değişiklik içeren düzenleme yasalaştı

TBMM-BHA

Köy Kanunu'nda yapılan yasal değişiklikle, köyde ikamet eden, nüfusuna kayıtlı fakat evi olmayan ihtiyaç sahiplerine satılan taşınmazlarda bina inşa etmeyen veya taksitlerini ödemeyenlere, ayrıca 31 Aralık 2024'ten önce süreleri dolacak olanlara, yapı inşaatı tamamlama veya taksit ödemeleri için 31 Aralık 2028'e kadar ek süre veriliyor.

Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı üzerine, Gecekondu Kanunu'ndaki "yeniden gecekondu yapılmasının önlenmesi" maddesinde düzenleme yapıldı. Bu düzenlemeyle, belediye sınırları içi ve dışındaki, belediyelere, Hazine'ye, özel idarelere, özel bütçeli kurumlara ait arazilerde ya da devletin denetimindeki alanlarda bulunan, izinsiz tüm yapılar (geçici veya kalıcı) ve varsa çevre duvarları, çitleri, tel örgüler dahil, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, belediyeler veya il özel idarelerince yıkılabilir. İnşa halindeki veya iskan edilmiş yapılar bu kapsama dahildir.

Yıkım kararı, belediye veya ilgili idareler tarafından 7 gün içinde iadeli taahhütlü olarak ilgililere tebliğ edilecektir. Tebliğ edilememesi halinde, kararın bir örneği yıkılacak yapıya asılacak ve muhtarlığa bırakılacak, bu durum tebliğ tarihi olarak kabul edilecektir. Tebliğ tarihinden 15 gün sonra yıkım gerçekleştirilecektir. Devlet ormanları için Orman Kanunu hükümleri geçerliliğini koruyacaktır. Yıkım işlemlerinin güvenliğinden mülkiye amirleri sorumludur.

– İmar Hakkı Aktarımı Tanımı Eklendi

Katma Değer Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikle, özel bütçeli Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'na yapılan arsa ve arazi teslimleri KDV istisnasından yararlanacak.

İmar Hakkı Kanunu'na "imar hakkı aktarımı" tanımı eklenmiştir. Buna göre, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının bulunduğu, arazi ve arsa düzenlemesinin yapılmış veya mümkün olmadığı alanlarda, parselin tamamının veya bir kısmının umumi ve kamu hizmet alanlarında kalması nedeniyle yapılaşma hakkı verilemiyorsa, bu hak imar planı kararıyla başka parsellere aktarılabilir.

Bu düzenlemeyle, kamu hizmet alanlarının kamuya mali külfetsiz bedelsiz sağlanması, vatandaşların mülkiyetlerindeki kısıtlamaların kaldırılması ve kamulaştırma davalarının önlenmesi amaçlanmaktadır. İmar hakkı aktarımı sırasında, alıcı parselin emsale esas inşaat alanı, imar planında belirlenen oranlar kadar ve en fazla yüzde 30 artırılabilir. Verici parselin inşaat hakkı ise, komşu parsellerin inşaat hakkını geçmeyecek şekilde ilgili idarece belirlenecektir. Aktarma işlemi, alıcı ve verici parsellerin değer tespitleri üzerinden gerçekleştirilecektir.

İmar haklarının değeri, en az iki lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşunun belirlediği değerlerin ortalamasından az olmamak üzere, idarece oluşturulan bir komisyon tarafından belirlenecektir. Değerler arasında fark varsa, karşılıklı mahsuplaşma yapılabilecektir. Aktarma işlemi, verici parselin ilgili idare veya kuruma bedelsiz devri, alıcı parselin imar planıyla belirlenmesi ve alıcı parselin metrekare birim fiyatının vericiden yüksek olması şartıyla gerçekleştirilecektir. İşlem, ilgili idare veya kurumun yetki alanı içerisinde tamamlanacaktır.

– Parselasyon Düzenlemesi

İmar Kanunu'ndaki parselasyon hazırlanmasına ilişkin madde de güncellenmiştir.

Yeni düzenlemeyle, parselasyon planında ortaklık payları, yol, meydan, park, otopark, çocuk parkı, yeşil alan, ibadet yeri, karakol, eğitim tesisleri, kreş, gündüz bakımevi, pazar yeri, spor alanı, toplu taşıma alanları, sağlık tesisleri, erişim kontrollü yollar (otoyollar hariç), su yolları, spor alanları, belediye hizmet alanları, sosyal ve kültürel tesis alanları, teknik altyapı ve trafo alanları, ağaçlandırma alanları, rekreasyon alanları, resmi kurum alanları ve uygulama imar planıyla belirlenen diğer kamu hizmet alanları ve otogar alanından oluşacak ve bu hizmetler dışında kullanılamayacak şekilde ayrılmıştır.

Bu umumi hizmet alanlarının toplamının ortaklık payından fazla olması veya daha önce parselasyon planı tescil edilmiş alanlarda ikinci kez pay kesintisi yapılamayacak olması nedeniyle kamuya geçmeyen alanların belirtilen yöntemlerle kamuya devri sağlanacaktır. Kamulaştırma yoluyla devredecek alanlar ilgili idarece kamulaştırılacaktır. Bedel tespiti, Sermaye Piyasası Kanunu'na göre lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanları veya ilgili idare komisyonları tarafından belirlenecektir. Bedel ödenmeden tapu işlemi yapılmayacak ve bedelin tamamı tescil tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde ödenmelidir. Her yıl başında, bir önceki yılın yeniden değerleme oranıyla güncellenerek ödenmeyen bedel için devir ve yapı ruhsatı verilmeyecektir. Bedelin tamamı ödendiğinde, malik veya idarenin talebi üzerine terkin edilebilecektir.

– Değer Artış Payı

Taşınmaz maliklerinin tamamının talebiyle parsel bazında fonksiyon değişikliği veya ada bazında imar planı değişikliğinde değer artışı olan parsellerin artan değeri ile mahkemelerce iptal edilen imar planı değişikliklerinde oluşan değer farkının %90'ı değer artış payı olarak alınacaktır.

Değer artış payının belirlenmesinde Kamulaştırma Kanunu'nun ilgili maddesindeki esaslar dikkate alınacaktır. Değer artışının tespiti, en az iki lisanslı gayrimenkul değerleme kuruluşu tarafından, plan değişikliği öncesi ve sonrası değer tespitleri ile belirlenecek ortalama yeni değerden az olmamak üzere, idarece oluşturulan komisyon tarafından belirlenecektir. Değer artış payı peşin (%10 indirimle) veya dört taksitte ödenebilir. Taksitli ödemelerde, TÜFE oranları dikkate alınarak artış yapılacaktır. Değer artış payı tamamı ödenmeden tapu işlemi ve yapı ruhsatı verilmeyecektir.

Kamuya geçmeyen umumi hizmet alanlarında, ilgili idarenin ihtiyaç duymadığına dair görüş alınarak, konut kullanımı hariç fonksiyon değişikliği amaçlı plan değişikliği yapılabilir.

– Elektronik Haberleşme Altyapılarında Yapı Ruhsatı

Anayasa Mahkemesi kararları doğrultusunda, İmar Kanunu'nun "Elektronik haberleşme altyapılarında yapı ruhsatı alınması" maddesinde düzenleme yapılmıştır. 1/1000 ölçekli imar planı olmayan yerlerde, kule için 1/1000 ölçekli harita (varsa) veya 1000 metrekarelik halihazır harita hazırlatılıp ilgili idarece onaylanacaktır. Yüksekliği 10 metreden az olan kule ve direkler ile altyapı unsurları için, statik ve elektrik güvenliği raporu, fenni mesuliyet taahhütnamesi, malik/tasarruf sahibi ile işletmeci arasında kiralama/kullanım belgesi, koruma mesafesine ilişkin güvenlik sertifikası ve yer seçim belgesi sunulması şartıyla, ilgili idarece izin verilecektir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın görev ve yetkileri, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda belirlenmiştir. Afet riski altındaki alanlarda yapılan tüm plan, arazi düzenlemesi ve kentsel tasarım projelerini onaylama yetkisi Bakanlığa verilmiştir. "Elektronik haberleşme altyapılarında yapı ruhsatı" maddesindeki değişiklikle, yürürlük tarihinden önce kurulmuş kule ve direkler ile altyapı unsurlarının imar durumu yeniden düzenlenmiştir. İzin başvurusu yapılmış ve harç ödenmiş olanlar için yeniden harç alınmayacak, 2 Temmuz 2004 - 1 Ekim 2009 arasında kurulmuş istasyonlar için işletmeciler bir yıl içinde başvuru yapacaktır. Başvuru şartları tamamlanırsa izin verilecektir.

Yapı Denetimi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, güneş ve rüzgar enerji santralleri kanun kapsamından çıkarılmıştır. Yapı denetim hizmet sözleşmelerinde, 500 metrekareye kadar olan yapılarda yapı sahibi, diğerlerinde ise Bakanlıkça belirlenen usullerle elektronik ortamda iki yapı denetim kuruluşundan biriyle sözleşme yapacaktır. Sözleşme ilgili idareye verilecektir ve Bakanlıkça belirtilen haller dışında feshedilemez.

Yapı denetim hizmet bedeli, inşaat alanına göre yaklaşık maliyetin %1,75 ile %1,25 arasında olacaktır. Elektronik dağıtıma tabi olmayan işlerde bu oran en fazla %3,50'ye çıkabilir. Yapım süresi bir yılı aşan işlerde yıllık %5 artış yapılacaktır. Güçlendirme işlerinde bedel yapının tamamı için belirlenen bedelin en az %25'i olacaktır. Hizmet bedeline, Bakanlıkça belirlenen taşıyıcı sistem deneylerinin masrafları dahil, diğer laboratuvar deneyleri ise dahil değildir. Yapı denetim kuruluşu ayrıca bedel talep edemez. Endüstri, teknoloji geliştirme, organize sanayi, serbest bölgeler ve sanayi sitelerindeki yapılar için %50'ye kadar indirim uygulanacaktır.

Bu hüküm, Resmi Gazete'de yayımlanmasından 6 ay sonra yürürlüğe girecektir. Yapı Denetimi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, teknik inceleme raporuna istinaden yapı denetim kuruluşlarına verilecek idari para cezası 50 bin TL'den az olmayacak, sözleşme bedelinin %50'sini geçemeyecektir. Üçüncü fiilin işlenmesi halinde izin iptal edilecektir. Taşıyıcı sistemde onarılamaz hasar olması halinde de izin iptal edilebilir. Son 10 yılda üç idari müeyyide alan denetçi mimar, mühendis ve teknik personel 3 yıl süreyle görev alamayacak ve ortak olamayacaktır. Zemin numunelerinde standartlara uyulmaması halinde laboratuvara idari para cezası verilecektir.

– Teminatlar

Bakanlık, yapı denetim ve laboratuvar kuruluşlarından teminat alacaktır. Teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz. Teminat türü, tutarı, iadesi ve irat kaydı Bakanlıkça belirlenecektir. Farklı raporlara istinaden aynı yıl içinde ikinci ve sonraki işlerden men cezası alan kuruluşlara, teminat bedelinin %10'u kadar idari para cezası uygulanacaktır. Yılda uygulanacak idari para cezası teminat bedelinin %50'sini geçemez. Elektronik dağıtıma tabi olması gerekirken yapılmayan denetimlerde kuruluş 3 ay süreyle yeni iş alamayacak ve hizmet bedelinin %50'si kadar para cezası ödeyecektir.

İdari müeyyideleri ilgili genel müdür veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü uygulayacaktır. İhmali davranış nedeniyle men cezası alan ortaklar, yöneticiler, mimar, mühendis ve diğer teknik personel, müteahhit, şantiye şefi, proje müellifi ve laboratuvar görevlileri altı aydan üç yıla kadar hapis cezası alabilir.

Bir ilde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşu sayısını Bakanlık belirleyecek, büyük şehirler bölgelere ayrılabilir. Esaslar Bakanlıkça belirlenecektir. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'a "Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'nın görev ve yetkileri" başlıklı madde eklenmiştir. Başkanlık, kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilanına ilişkin hazırlıkları yürütecektir.

– Coğrafi Verilerin Toplanması

Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'da değişiklik yapılmıştır. Gerçek kişilerin ve özel hukuk tüzel kişilerinin Türkiye'ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması, fikri ve sınai haklar mevzuatı, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve özel kanunlar saklı kalmak kaydıyla, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iznine tabidir.

İzin belgesinin geçerlilik süresi bir yıldan az, beş yıldan fazla olmayacak ve yıl bazında belirlenecektir. İzin bedeli, Türk vatandaşları için coğrafi veri tema sayısı, çalışma alanı, izin süresi ve gelir esas alınarak, yabancılar için ise belirli bir katsayının çarpımıyla hesaplanacaktır. Başvuru onaylananlar 15 gün içinde bedeli yatırmak zorundadır, aksi takdirde başvuru geçersiz sayılacaktır.

– İdari Para Cezaları

Yerel yönetimler, akıllı şehir uygulamaları kapsamındaki sensörleri Bakanlıkça oluşturulan elektronik ortama kaydedecektir. İzin alınmadan coğrafi veri toplayanlara idari para cezası uygulanacaktır. Ceza, izin alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. 60 gün içinde başvuru yapılmaması halinde izin bedeli iki katına çıkar. Coğrafi bilgi sistemiyle ilgili kuruluşlar, Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki verileri afet ve acil durumlarda Bakanlıkla bedelsiz paylaşmak zorundadır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından dağıtım lisansı verilen tüzel kişiler, Ulusal Coğrafi Bilgi Platformuna kayıt olmak şartıyla izinden muaftır. Dağıtım lisansı kapsamı dışında ticari amaçlı satış ve paylaşım muafiyet kapsamında değildir.

Ulusal Coğrafi Bilgi Platformunun giderleri Bakanlık bütçesinden karşılanacaktır. Kanun yürürlüğe girmeden önce verilen izin veya lisanslar süresi dolana kadar geçerlidir, onaylanmamış başvurular geçersizdir.

– Türkiye Çevre Ajansı

Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'da değişiklik yapılmıştır. Ajans, verimliliği artırmak için şirket kurabilir veya şirketlere ortak olabilir. Ortaklığa Cumhurbaşkanı karar verecektir. Ajansın organları, personeli, statüsü, mali hakları, yönetim kurulu görevleri, çalışma esasları ve başkanın görevleri kanunda yer almaktadır.

TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca, birleşimi kapattı.

– Görüşmelerden

Kanun teklifi görüşmelerinde DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Serhat Eren'in "Afrin'i işgal ediyorsunuz" sözleri tartışmalara yol açtı. AK Parti Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu ve diğer parti temsilcileri bu sözlere tepki gösterdiler. İYİ Parti Aydın Milletvekili Ömer Karakaş'ın DEM Parti Grup Başkanvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit'e yönelik eleştirileri de tartışmaları alevlendirdi. İYİ Parti ve MHP, Türkiye'nin terörle mücadelesini vurgulayarak "işgalci" ifadesini reddetti. TBMM Başkanvekili Karaca, kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmasının 90. yıl dönümünü kutladı.