Haydarpaşa’da 319 yıl önce inşa edilen ve tarihi eser niteliği kalmadığı için 1959’da yıkılan Kavak İskele Camisi yeniden ihya ediliyor. Koruma kurulu yeniden ihya için hazırlanan projeyi “özgün” bulmamasına karşın İBB’nin yaptığı plan değişikliğini onayladı
Üsküdar Selimiye'de Haydarpaşa Limanı sınırları içinde bulunan Sultan 4. Mehmet'in hazinedarı Hacı Beşir Ağa'nın 1699 yılında inşa ettiği Kavak İskele Mescidi Cami, 1855 Kırım Savaşı sırasında İngiliz askerlerince depo olarak kullanıldı. Bu sırada cami tahrip edildi. 1885 yılında Sultan Abdülhamit tarafından yeniden inşa edilen Kavak İskele Camii, askeri alanda kaldı ve zaman içinde yıprandı.
MENDERES DÖNEMİNDE YIKILDI
Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nun kararıyla 1959 yılında da Menderes hükümeti döneminde eski eser vasfını yitirdiği için yıkıldı. Caminin 3. kez yeniden inşa edilmesi için İstanbul Çevre, Kültür ve Tarihi Eserleri Koruma Derneği, koruma kurullarına başvurdu. İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 2015 yılında “günümüzde parsel üzerinde yer almayan Kavak İskelesi Mescidinin korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmesine, koruma grubunun 2. grup olarak belirlenmesine” karar verdi. 3. kez yapılacak Kavak İskelesi Camisi ve müştemilatı 9 Mayıs 2017 tarihli İBB Meclis oturumunda CHP'nin muhalefeti ile plana işlendi. Mevzuat gereği plan değişikliği tekrar İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun onayına sunuldu.
PENCERELER ÖZGÜN DEĞİL PROJE YENİDEN HAZIRLANACAK
İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 28 Aralık 2017 tarihli kararı da 16 Mart 2018 günü İBB Meclisi'nde gündeme alındı. Kurul en son kararında betonarme mescit yapısına ait rölövenin belge olarak kabulüne karar verdi ancak günümüzde yerinde olmayan Kavak İskelesi Mescidi'ne ilişkin restitüsyon projesini uygun bulmadı. Kararda, kurul arşivindeki dosyada yer alan bilgi-belgelerden faydalanarak yapının pencere ve sövelerinin (pencere kasası) özgün haliyle yeniden hazırlanacak restitüsyon projesinin kendilerine iletilmesi istendi. Kurul restitüsyon projesindeki eksiklere rağmen İBB tarafından geçtiğimiz yıl hazırlanan plan değişikliğini uygun buldu.
“AÇIK ALANLARA AĞIRLIK VERİN”
Kurul İBB'ye gönderdiği yazıda “Alana ilişkin hazırlanacak uygulama projesinde bölgenin mekansal karakteri de dikkate alınarak öncelikle kamusal/açık alanlara ağırlık verecek önerilerin düzenlenerek kurulumuza iletilsin” uyarısı da yaptı. Karar oy çokluğu ile kabul edildi.
KÜLLİYE, AŞEVİ, YURT, KURS BİNASI…
Yeniden yapılacak Kavak İskele Camisi'nin kat yükseklikleri, kot alınacak nokta, blok boyutları, yapı yüksekliği, çatı şekli; kurulunun uygun görüşü alınarak İBB tarafından belirlenecek. Dini tesis alanında, cami ve külliyesi ile lojman, kütüphane, aşevi, dinlenme salonu, yurt, kurs binası, gasilhane, şadırvan açık veya zemin altında kapalı otopark yapılacak. Cami, eskiden bulunduğu 2 bin metrekarelik 93 parsele inşa edilecek.
TCDD GÖRÜŞ VERMEMİŞTİ
Kurulun onayından geçen plan değişikliği yaklaşık 13 bin metrekarelik 3 parseli kapsıyor. Parseller, İstanbul 5. İdare Mahkemesi'nin 2015 yılında Haydarpaşa planını iptal etmesiyle plansız kalan TCDD'ye ait depoların bulunduğu alanda kalıyor. TCDD 1. Bölge Müdürlüğü (Haydarpaşa) Emlak ve İnşaat Servis Müdürlüğü, plan değişikliğine ilişkin görüşünü soran İBB'ye; Haydarpaşa Gar ve liman sahası dahil olmak üzere yaklaşık 1 milyon metrekarelik alanın değerlendirilmek üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na bildirildiğini, planlama ve proje bütünlüğünün olumsuz etkileme ihtimali olabileceğinden bu aşamada görüş vermelerinin mümkün olmadığını iletmişti.
